De Moestuinschool Amsterdam laat zien hoe leuk en makkelijk het is om je eigen voedsel te verbouwen, zelfs in de stad. Wat begon als een klein tuinproject in Noord, is nu dé plek waar Amsterdammers samen zaaien, oogsten en leren over een duurzame toekomst.
”Stel je voor: het Museumplein omgetoverd tot een weelderige groentetuin, en de Dam vol met kolen en wortels. Klinkt dat niet geweldig?”
Hoe dragen jullie bij aan een duurzamer en gezonder Amsterdam?
De Moestuinschool Amsterdam begon als een poging om een vergeten bouwterrein in Noord om te toveren tot een groentetuin en groeide uit tot een levendige biologische tuinschool. Het gaat bij de Moestuinschool om zoveel meer dan het kweken van je eigen rucola of tomaten – het is een plek waar je ontdekt hoe voeding een sleutel kan zijn tot een duurzamere toekomst. Deelnemers zijn keer op keer verrast door de hoeveelheid voedsel die ze uit een klein stukje grond kunnen halen. Veel van hen starten vervolgens een eigen moestuin in de tuin of op het balkon.
Maar daar houdt het niet op! Deelnemers gaan creatiever koken, proberen nieuwe groenten uit en kiezen vaker voor plantaardige maaltijden. Wat het écht bijzonder maakt, is hoe deze groene passie zich verspreidt. Een student zet een paar groentebakken met rucola en radijsjes op zijn balkon, een vriend komt langs, raakt geïnspireerd, en zo groeit heel Amsterdam beetje bij beetje groener en bewuster.
Hoe is DE MOESTUINSCHOOL ontstaan?
Wij, ik: Nancy, maar ook mede-oprichters: Michel Olden en Aliet Rogaar, zagen kansen in een stuk grond in Noord. Het was een verlaten bouwput, een 11 meter diep gat dat overbleef na de aanleg van de Noord Zuidlijn en waar niets meer mee werd gedaan. Samen met buurtgenoten hebben we de eerste stappen gezet om het terrein om te toveren tot een mooie groentetuin van 900 vierkante meter. Hier hebben we dan ook geld voor ontvangen van de gemeente. Al snel volgde een opleiding in biologische stadslandbouw. We ontdekten dat stadslandbouw veel meer impact kan hebben dan we hadden verwacht. Het gaat niet alleen om voedselproductie, maar ook om bewustwording.
Wat begon als een vrijwilligersproject groeide uit tot een volwaardige moestuinschool. Tijdens de coronaperiode bleek de tuin vooral een uitkomst. Mensen kwamen helpen om te ontsnappen aan het binnen zitten. Hierdoor ontstond het idee om de opgedane kennis te delen in de vorm van een opleiding. Inmiddels hebben honderden deelnemers geleerd hoe ze groenten kunnen telen.
WAT IS Jullie DROOM?
Wij hebben elk onze eigen dromen, maar één ding verbindt ons: de wens om een blijvende impact te maken. Voor mij, Nancy, is de voedseltransitie een belangrijk thema. De Moestuinschool is niet alleen een plek om te leren, maar ook een voorbeeld voor de stad. Het gaat om het koesteren van groene ruimte en het benadrukken van het belang van eetbaar groen in de stad.
Michel, mede-oprichter, is gedreven door de wens om te experimenteren op kleine schaal om groenteteelt voortdurend te verbeteren. Zijn doel is om groenten van de beste kwaliteit te verbouwen, zelfs midden in de stad. Hij wil geen treurige groenten, zoals je ze soms in biologische winkels ziet, maar knapperige, smaakvolle producten.
Aliet, mede-oprichter, vindt het erg belangrijk dat de Moestuinschool een fijne plek is waar mensen zich thuis voelen, of ze nu deelnemen of gewoon langskomen uit de buurt. Ze wil een mooie, uitnodigende omgeving creëren waar mensen graag tijd doorbrengen. Voor haar hoeven moestuinen geen rommeltje te zijn met wapperend plastic. Daarom is de tuin omzoomd met prachtige bloemen, zodat zowel mens als dier ervan kunnen genieten.
”Inmiddels hebben honderden deelnemers geleerd hoe ze groenten kunnen telen in de stad.”
HOE ZIET JULLIE IDEALE AMSTERDAM ERUIT?
In ons ideale Amsterdam wandel je niet door een stad vol reclameborden voor ongezond eten, maar door straten waar gezond voedsel het straatbeeld siert. Stel je voor: geen fastfoodketens op elke hoek, maar etalages vol verse groenten en fruit. In plaats van dat stadslandbouw zich ergens verstopt aan de rand van de stad, zetten we het liefst het Museumplein om in een weelderige groentetuin. En waarom niet meteen de Dam volzetten met kolen en wortels? Zelfs de duiven weten niet meer waar ze moeten beginnen!
Het idee is simpel: groen hoort niet alleen mooi te zijn, maar ook voedzaam. In onze ideale stad zijn mensen niet langer losgekoppeld van hun eten. Ze zien het groeien, plukken het misschien zelf, en begrijpen weer waar het vandaan komt. Stadslandbouw is niet iets dat we achter een hek verstoppen, maar iets wat op daken, gevels, pleinen en in parken te vinden is. Parijs doet het al met een quotum voor voedselproductie per vierkante meter, dus waarom Amsterdam niet?
”Een student zet een paar groentebakken met rucola en radijsjes op zijn balkon, een vriend komt langs, raakt geïnspireerd, en zo groeit heel Amsterdam beetje bij beetje groener en bewuster.”
Wat Amsterdammers morgen al kunnen doen om hun stad groener, duurzamer en gezonder te maken?
Morgen al kun je bijdragen aan een groener Amsterdam. Bezoek een tuinproject in de buurt en ontdek hoe leuk het is om samen met anderen te zaaien en te oogsten. Veel initiatieven hebben extra handen nodig, en een paar uur per maand kan al veel betekenen.
Thuis kun je eenvoudig beginnen: verpot een bijna verlept muntplantje in iets groters en zie het weer opbloeien. Zelfs een restje sla met wortels kun je in water zetten en zien uitgroeien tot een nieuwe krop. Het mooiste? Je leert hoe voedsel écht groeit en creëert een band met je eten.
Verder: eet vaker groente! Nederlanders eten te weinig vezels, en maar 5% van de Nederlandse kinderen tussen de 4 en 11 jaar eet genoeg groenten per dag. Tijd om daar verandering in te brengen – je gezondheid zal je dankbaar zijn! Tot slot: je kan je natuurlijk altijd inschrijven voor Moestuinschool Amsterdam ;).
Fotograaf: Isabel Bronts
Interview: Onze Groenteboer
Interview: MOESTUINSCHOOL AMSTERDAM
De Moestuinschool Amsterdam laat zien hoe leuk en makkelijk het is om je eigen voedsel te verbouwen, zelfs in de stad. Wat begon als een klein tuinproject in Noord, is nu dé plek waar Amsterdammers samen zaaien, oogsten en leren over een duurzame toekomst.
”Stel je voor: het Museumplein omgetoverd tot een weelderige groentetuin, en de Dam vol met kolen en wortels. Klinkt dat niet geweldig?”
Hoe dragen jullie bij aan een duurzamer en gezonder Amsterdam?
De Moestuinschool Amsterdam begon als een poging om een vergeten bouwterrein in Noord om te toveren tot een groentetuin en groeide uit tot een levendige biologische tuinschool. Het gaat bij de Moestuinschool om zoveel meer dan het kweken van je eigen rucola of tomaten – het is een plek waar je ontdekt hoe voeding een sleutel kan zijn tot een duurzamere toekomst. Deelnemers zijn keer op keer verrast door de hoeveelheid voedsel die ze uit een klein stukje grond kunnen halen. Veel van hen starten vervolgens een eigen moestuin in de tuin of op het balkon.
Maar daar houdt het niet op! Deelnemers gaan creatiever koken, proberen nieuwe groenten uit en kiezen vaker voor plantaardige maaltijden. Wat het écht bijzonder maakt, is hoe deze groene passie zich verspreidt. Een student zet een paar groentebakken met rucola en radijsjes op zijn balkon, een vriend komt langs, raakt geïnspireerd, en zo groeit heel Amsterdam beetje bij beetje groener en bewuster.
Hoe is DE MOESTUINSCHOOL ontstaan?
Wij, ik: Nancy, maar ook mede-oprichters: Michel Olden en Aliet Rogaar, zagen kansen in een stuk grond in Noord. Het was een verlaten bouwput, een 11 meter diep gat dat overbleef na de aanleg van de Noord Zuidlijn en waar niets meer mee werd gedaan. Samen met buurtgenoten hebben we de eerste stappen gezet om het terrein om te toveren tot een mooie groentetuin van 900 vierkante meter. Hier hebben we dan ook geld voor ontvangen van de gemeente. Al snel volgde een opleiding in biologische stadslandbouw. We ontdekten dat stadslandbouw veel meer impact kan hebben dan we hadden verwacht. Het gaat niet alleen om voedselproductie, maar ook om bewustwording.
Wat begon als een vrijwilligersproject groeide uit tot een volwaardige moestuinschool. Tijdens de coronaperiode bleek de tuin vooral een uitkomst. Mensen kwamen helpen om te ontsnappen aan het binnen zitten. Hierdoor ontstond het idee om de opgedane kennis te delen in de vorm van een opleiding. Inmiddels hebben honderden deelnemers geleerd hoe ze groenten kunnen telen.
Waar staan jullie nu?
We zijn bezig met het opzetten van een systeem waarbij we samen met andere regeneratieve boeren in Nederland een plan maken voor regeneratieve landbouw. Dit type landbouw richt zich op sociale, economische en ecologische voordelen en op het maken van een positieve impact.
In plaats van te veel te focussen op certificeringen, willen we transparant zijn en boeren uitnodigen om elkaar kritisch te bekijken en van elkaar te leren. Zo kunnen we samen beter worden. En nu zitten we in ons tweede seizoen, hebben een prachtige tuin en leren elke dag steeds meer door simpelweg te doen! Ook werken we met verschillende partijen samen, waaronder Patagonia, waar je in de winkel onze groentepakketten uit de tuin kunt ophalen.
”wij dromen van een amsterdam waarin iedereen zijn eigen groenteboer heeft en waar gifvrije groenten voor iedereen toegankelijk zijn.”
Onze Groenteboer
Amsterdam – 22 juli 2024: Onze Groenteboer
Wat is jullie droom?
Wij dromen van een Amsterdam waarin iedereen zijn eigen groenteboer heeft en waar gifvrije groenten voor iedereen toegankelijk zijn. Daar zijn veel nieuwe (jonge) boeren voor nodig, en wij willen laten zien dat het mogelijk is om je droom te realiseren, zelfs zonder uitgebreide kennis of veel geld.
Daarnaast hopen we dat mensen meer leren over de liefde en moeite die in het voedsel gaat. Maaltijden verdienen het om gewaardeerd te worden, en kinderen verdienen gezondere voedingskeuzes dan een boterham met smeerkaas. Laten we samen een nieuw bewustzijn creëren waarin voedsel niet alleen snel en handig is, maar ook een bron van vreugde en verbinding.
HOE ZIET JULLIE IDEALE AMSTERDAM ERUIT?
In ons ideale Amsterdam wandel je niet door een stad vol reclameborden voor ongezond eten, maar door straten waar gezond voedsel het straatbeeld siert. Stel je voor: geen fastfoodketens op elke hoek, maar etalages vol verse groenten en fruit. In plaats van dat stadslandbouw zich ergens verstopt aan de rand van de stad, zetten we het liefst het Museumplein om in een weelderige groentetuin. En waarom niet meteen de Dam volzetten met kolen en wortels? Zelfs de duiven weten niet meer waar ze moeten beginnen!
Het idee is simpel: groen hoort niet alleen mooi te zijn, maar ook voedzaam. In onze ideale stad zijn mensen niet langer losgekoppeld van hun eten. Ze zien het groeien, plukken het misschien zelf, en begrijpen weer waar het vandaan komt. Stadslandbouw is niet iets dat we achter een hek verstoppen, maar iets wat op daken, gevels, pleinen en in parken te vinden is. Parijs doet het al met een quotum voor voedselproductie per vierkante meter, dus waarom Amsterdam niet?
”Een student zet een paar groentebakken met rucola en radijsjes op zijn balkon, een vriend komt langs, raakt geïnspireerd, en zo groeit heel Amsterdam beetje bij beetje groener en bewuster.”
De aanzet; de eerste supermarkt die échte prijzen rekent, inclusief de impact op mens en milieu.
Bij De Aanzet doen ze dingen net even anders – en vooral eerlijker. Als ’s werelds eerste supermarkt die échte prijzen rekent, maken ze de verborgen milieu- en sociale kosten zichtbaar. Geen doorgeschoven rekeningen meer voor biodiversiteitsverlies, bodemvervuiling of sociale ongelijkheid. Hier betaal je wat een product écht waard is, inclusief de impact op onze planeet.
De Aanzet biedt biologische, bio-dynamische en zoveel mogelijk lokale producten. Met minimale verpakkingen en een transparant aanbod weet je precies wat je eet. Ook kun je er terecht voor biologische bloemen en is er een afdeling met allerlei goede tweedehands spullen. Bovendien creëren ze kansen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, waardoor elke aankoop ook sociaal bijdraagt.
Ook worden er inspirerende workshops, van zuurdesem brood bakken tot biologische kruidenzeep maken georganiseerd. Klaar om deel uit te maken van een eerlijker voedselsysteem?
Amsterdam – 8 mei 2024: Wilder Land
Foto: Tammy van Nerum
Wilder Land werkt samen met boeren door (on)kruiden in te zaaien waar ze ongelooflijk lekkere thee van maken.
Om de Nederlandse biodiversiteit te verbeteren zullen we ons opnieuw met de natuur moeten verbinden. Door onszelf en ons landschap te verwilderen. Hoe meer (on)kruiden er worden ingezaaid bij boeren, hoe meer bijen, vogels en vlinders terugkeren en blijven in Nederland.
Bij Wilder Land zijn ze ervan overtuigd dat we naar een economie toe moeten waar “herstel” centraal staat. Want we putten de aarde nog steeds uit. Op zoek naar manieren om Nederlandse biodiversiteit te stimuleren, ontdekten Daan van Diepen en Matthijs Westerwoudt de veelzijdige kansen van thee.
De meeste kruidenthee die wij drinken kan je gewoon in Nederland laten groeien. Toch komt bijna alle kruidenthee die in de winkels ligt uit het buitenland, vaak zelfs van buiten Europa. Dus waarom niet in Nederland hier mee aan de slag? Dat scheelt vele kilometers transport, is goed voor onze Nederlandse natuur en levert heerlijke thee op. Wilder Land laat zien dat een kwaliteitsproduct en natuurherstel heel goed samengaan. Daar wordt de aarde beter van.
Puur natuurlijke kruiden
De kruiden die Wilder Land oogst voor in de blends zijn niet bespoten met bestrijdingsmiddelen. Een deel van de kruiden wordt geoogst om er thee van te maken. De rest, minimaal de helft, blijft staan zodat insecten ervan kunnen blijven genieten. Vervolgens neemt na de bloeiperiode de wind het over en verspreid de zaden over het land. Zo zullen er in het voorjaar daarna op nog meer plekken kruiden op komen. Langzaamaan neemt de natuur het zo weer over. Lekker wild.
Met de productie van Nederlandse (on)kruidenthee wordt een nieuw verdienmodel gecreëerd voor boeren die willen bijdragen aan meer biodiversiteit. Win-win-win-win-win.
Geniet van de unieke blends samengesteld door de Wilder Land theesommelier. Neem een kijkje op de website voor het aanbod.
Amsterdam – 8 mei 2024: Wilder Land
Foto: Tammy van Nerum
Interview: Matthijs Westerwoudt van Wilder Land
Interview: Wilderland
Matthijs Westerwoudt van Wilder Land brengt samen met Daan van Diepen, lekkere producten zoals (ijs)thee en pasta op de markt die de natuur helpen te herstellen. Ze maken van monoland een wilderland waarin méér biodiversiteit is.
Hoe draag je bij aan een duurzaam en gezond Amsterdam?
Ons doel met Wilder Land is het stimuleren van natuurherstel. We maken verschillende producten – denk aan thee, kombucha, siroop en pasta – allemaal met inheemse, eetbare planten zoals paardenbloem, wilgenroosje, en weegbree. Deze planten zijn niet alleen goed voor ons, maar ook voor de natuur, omdat ze voedsel zijn voor insecten zoals bijen en vlinders en voor vogels. Door meer van deze planten in ons dieet op te nemen, geven we boeren een reden om ze niet langer als onkruid te zien, maar als waardevolle gewassen. Het mooie van onkruid is: het groeit overal! Hoe meer kruiden wij inzaaien bij boeren, hoe meer bijen en vogels terugkomen in Nederland. Ondertussen geniet jij van de lekkerste thee.
Amsterdam – 8 mei 2024: Wilder Land
Foto: Tammy van Nerum
Amsterdam – 8 mei 2024: Wilder Land
Foto: Tammy van Nerum
Waarom zijn jullie met dit bedrijf gestart en hoe kwamen jullie op het idee?
We zijn ongeveer vijf jaar geleden begonnen. We wisten dat het in Nederland extreem slecht ging met biodiversiteit. We scoren als een van de slechtste in Europa. Elke ecoloog is het er eigenlijk mee eens dat er simpelweg meer inheemse plantensoorten en minder monoculturen nodig zijn als de sleutel tot natuurherstel. Inheemse soorten zijn soorten die van nature in Nederland voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan lindebloesem, moerasspirea, duizendblad en nog veel meer. Toen dachten we: hé, dit zijn allemaal planten waar je heerlijke thee van kunt zetten én die goed zijn voor de natuur.
En zo begon ons avontuur om producten te maken die niet alleen goed smaken, maar ook de natuur een handje helpen. Natuurherstel als uitgangspunt: hoe groter ons bedrijf wordt, hoe meer natuur. Hoe cool is dat!
wat is jouw droom?
Mijn ultieme droom? Nou, ik zou zeggen een soort ‘regeneratieve Unilever’ worden. Hoe gaaf zou het zijn als andere landen onze manier van werken overnemen? Stel je voor, je zit in een café in Stockholm en bestelt een Wilder Land (ijs)thee met totaal andere inheemse (on)kruiden. En dat Wilder Land in elk land weer zijn eigen unieke, heerlijke smaken heeft. Dat zou toch te gek zijn!
”het mooie van onkruid is: het groeit overal! hoe meer kruiden wij inzaaien bij boeren, hoe meer bijen en vogels terugkomen in nederland”.
Amsterdam – 8 mei 2024: Wilder Land
Foto: Tammy van Nerum
Hoe ziet je ideale Amsterdam eruit?
Mijn droomstad is er een waar kleine, lokale makers de hoofdrol spelen. Geen monopolie van grote bedrijven die al ons voedsel produceren, maar een stad waar ambacht en kwaliteit centraal staan.
Bij Wilder Land doen we bijna de hele productie in Amsterdam. Ons kantoor, onze drogers en theemachines staan hier. We werken samen met Pantar, een werk- en leerbedrijf voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Als een boer met 400 kilo vers paardenbloemblad aankomt, wordt het door iemand van Pantar door de snijmachine gehaald, in onze drogers gedroogd en daarna verder verwerkt tot thee. Onze blikjes met ijsthee worden gemaakt bij de Stillery bij Sloterdijk en onze siropen bij Saru Soda in Amsterdam. Berkenblad voor in de holy smokey theeblend wordt gerookt door Rookt Amsterdam.
Wat ik hoop voor de toekomst, is dat Amsterdam een broedplaats wordt voor makers die werken met lokale ingrediënten. We hebben hier zoveel talent en potentieel, laten we dat benutten! Denk aan meer het stimuleren van samenwerkingen met boeren in de omgeving. Hoe vet zou het zijn dat we uit de hele ring rondom Amsterdam lekker ‘wild’ kunnen eten en drinken.
Wat kan ik morgen doen om de stad groener, duurzamer of gezonder te maken?
Het begint allemaal bij inheemse planten. Heb je een balkon of tuin met planten van een groot tuincentrum? Weg ermee! Die zijn vaak bespoten met pesticiden en slecht voor de bijen. Kies voor inheemse onbespoten planten, er zijn genoeg kwekers in Amsterdam die ze verkopen.
Doe een vlindercursus bij Mot in Mokum, eet vaker biologisch, en ga lekker vaak de natuur in. Kijk eens naar al die mooie planten, bloemen en insecten om je heen. Dit helpt echt om je liefde voor de natuur te vergroten. En laten we vooral de wilde stukken groen houden en koesteren, niet alleen de netjes bijgehouden parken. Wild, daar houd ik wel van.
”heb je een balkon of tuin met planten van een groot tuincentrum? weg ermee! die zijn vaak bespoten met pesticiden en slecht voor de bijen.”
Amsterdam – 8 mei 2024: Wilder Land
Foto: Tammy van Nerum
Fotografie: Tammy van Nerum Locatie: Kwekerij de Zaailing
Bij NoordOogst houden ze van lekker eten dat op een duurzame manier geproduceerd is. ze zijn een stadslandbouwproject waar iedereen naartoe kan komen om zich te laten inspireren om bewust met eten en duurzaam leven om te gaan.
Stadstuinderij NoordOogst is een stadslandbouwproject in Amsterdam-Noord waar duurzaamheid en lokaal produceren centraal staan. Hier werken ondernemers, vrijwilligers en buurtbewoners samen om op een milieuvriendelijke manier heerlijk eten te produceren. Denk aan verse groenten van de biologische stadstuinderij, ambachtelijk gerookte producten van Rookt Amsterdam, en smakelijke gerechten bij Restaurant Pof, bereid met ingrediënten uit de directe omgeving.
Kinderen vermaken zich in de natuurspeeltuin, en voor natuurliefhebbers is er een voedselbos boordevol fruitbomen, bessenstruiken en meerjarige groenten. NoordOogst organiseert ook leuke workshops, rondleidingen en evenementen. Kom langs en proef de smaak van duurzaam stadsleven!
NoordOogst draait om gezonde voeding. Alle onderdelen van de voedselketen zijn te zien: van het telen en produceren, tot uiteindelijk het consumeren van verantwoord lekker eten en drinken. Je kunt er niet alleen de duurzame voedselketen in de praktijk zien, maar kan je ook zelf meedoen.
KENNIS- EN CURSUSAANBOD
Over groen kun je niet uitgeleerd raken. Kennis over voedsel verbouwen in de stad, biodiversiteit, bier brouwen, circulair voedsel of de lekkerste pannenkoeken, daar kan je bij NoordOogst voor terecht. Houd hun agenda in de gaten voor de verschillende workshops, rondleidingen en proeverijen!
JE LOKALE MELKBOER BINNEN AMSTERDAM
206 boeren rond Amsterdam produceren wekelijks bijna 1,5 miljoen liter melk, maar minder dan 0,5% daarvan komt direct in de stad terecht. More than Milk Amsterdam (MOMA) wil dit veranderen door lokale melkproducten, zoals kaas, volle melk en yoghurt, te verkopen op Amsterdamse markten. Deze producten zijn afkomstig van de Groene Griffioen boerderij in Weesp, waar de melk minimaal wordt bewerkt. Zo blijft het product dicht bij de natuur!
Kijk op hun website voor de meest actuele informatie over waar de melkboer langskomt!
Praat, betaal of doe mee
Daarnaast heeft MOMA het Grond Verbond opgericht om boeren, voedselverwerkers en consumenten gezamenlijk verantwoordelijk te maken voor een gezond landschap. Het initiatief wil de negatieve effecten van de huidige economie, zoals klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en bodemdaling in het veengebied rond Amsterdam, aanpakken. MOMA moedigt iedereen aan om mee te praten en bij te dragen aan duurzame verandering binnen de voedselketen.
Altijd al eens je eigen groenen en fruit willen plukken?
De Fruittuin van West is een biologische boomgaard. Het doel is om te laten zien hoe stad en platteland verbonden kunnen zijn. Ze bereiken dit onder anderen door consumenten zelf hun groenten en fruit te laten oogsten, zodat mensen bewuster worden van de herkomst van hun voedsel.
Na het plukken van je eigen fruit en het rapen van eieren, kun je meteen langs de biologische supermarkt om je boodschappen aan te vullen. Kortom, een plek waar je alles onder één dak vindt!
De producten die uit de boomgaard komen zijn biologisch-dynamisch geteeld, een stapje verder nog dan biologisch. Het belangrijkste is voor ons de samenhang tussen gewas, dier, mens, bodem en omgeving. Het is niet toevallig dat de kippen bij ons tussen het fruit lopen; zij beschermen de bomen door schadelijke insecten te eten.
Bij de Bio-winkel kun je terecht voor je dagelijkse boodschappen. Ook kun je hier elke dag paddenstoelen kopen die het het hele jaar door wordt geteeld in ‘de grot’ op het terrein.
Er is hier altijd wat te beleven! Houd de agenda in de gaten voor om verse pizza’s in de steenoven te bakken tot en met rondleidingen door de tuin.
BRET, met zijn kenmerkende rode look, geeft het grijze Sloterdijkgebied een vrolijke impuls. Om het gebied gezelliger te maken is het hele plein omgetoverd tot een weelderig groen park. En midden in dat park verrijst BRET als een rood hart dat leven pompt in een grijze kantoorruimte.
BRET dient nu als ontmoetingsplek voor iedereen die wil dineren, borrelen, dansen, dagdromen, inspiratie opdoen en verbinden. Bij BRET geloven ze in eerlijkheid en duurzaamheid. Dat betekent dat de chefs focussen op goede smaak en weinig afval. Daarnaast werken ze alleen samen met lokale groothandels, biologische producten en boerderijen met een maximaal dierenwelzijn. Ook zijn ze toegewijd aan het verminderen van afval, het voorkomen van vervuiling en het besparen van energie en natuurlijke hulpbronnen waar mogelijk.
Fotografie: Sabine van NistelrooijFotografie: Sabine van Nistelrooij
Interview: De toekomst op je bord
Steeds meer mensen wonen in steden. Hoe zorgen we voor duurzaam, gezond en betaalbaar eten voor alle stadsbewoners? Wij interviewden oprichter Ard van de Kreeke van Growy, een vertical farm in Amsterdam Zuidoost.
Hoe draag jij met jouw bedrijf bij aan een duurzaam en gezond Amsterdam?
Met mijn bedrijf Growy produceer ik duurzaam, lokaal en gezond eten. Onze specialiteit is de productie van microgreens, luxe sla en garnering voor de horeca. Daarnaast verkopen we ook samengestelde verpakte salades en kruiden.
Wat ons onderscheidt, is onze indoor teelt met zelfontwikkelde technieken. Onze manier van telen is heel schoon. We gebruiken geen pesticiden of land. We streven ernaar om volledig circulair te worden. We willen energie, water en voedingsstoffen halen uit het afval van de stad, en hoewel we hier al deels in slagen, hopen wij dit binnen één tot twee jaar op grote schaal te kunnen doen. Samen met de Universiteit Wageningen en AMS Institute voeren we onderzoeken uit om onze circulaire aanpak te verbeteren.
Waarom ben je dit bedrijf gestart en hoe kwam je op het idee?
Growy komt voort uit mijn passie als biologische boer. Ik had een boerderij in Zeeland, en zag vertical farming als een techniek met veel potentie voor de toekomst. Met het gebruik van kunstlicht, kunnen we precies sturen hoe planten groeien, met als doel ze zo efficiënt mogelijk te laten groeien. We kunnen het hele jaar door produceren, tot wel 100 kg groente per vierkante meter per jaar, zonder pesticiden. Zo blijft er in en om steden meer ruimte voor de natuur over. Het enige wat ik mis is mijn traktor.
”Vertical farming biedt een oplossing voor duurzame voedselproductie en het behoud van natuur – én het is een technologie die de toekomst vormgeeft.”
Wat is je droom voor Amsterdam?
Mijn droom voor Amsterdam is simpel: iedereen toegang bieden tot gezond en duurzaam voedsel. We moeten nog betere technieken ontwikkelen om de kostprijs te verlagen en gezond en duurzaam voedsel voor iedereen betaalbaar te maken. De kosten van onze producten zijn op dit moment al veel lager dan die van andere verticale boeren. Impact creëren is onze missie, en we werken er hard aan om een steeds grotere groep mensen te bereiken.
Heb je een tip voor Amsterdammers om duurzamer te eten?
Verdiep je in de oorsprong van je eten! Mensen zijn vaak losgekoppeld van de landbouw en voedselproductie. Als voedselproducent moeten we ervoor zorgen dat goed voedsel betaalbaar is, maar een ander belangrijk aspect is voorlichting. Laten zien hoe het anders kan. Wij ontvangen behoorlijk veel mensen bij onze vertical farm, zo komen elke week minimaal drie schoolklassen langs. Kom ook eens langs!
Amsterdam heeft een wethouder voedsel, wat zou je haar willen meegeven?
Ons team van 100 mensen werkt hard om met moderne technologieën de wereld te voeden. Over de hele wereld worden we gevraagd om te spreken over voedselvoorziening, behalve in Amsterdam. Daarom wil ik de wethouder graag uitnodigen om bij ons langs te komen en te zien wat hier gebeurt.
Wat is jullie ambitie voor de toekomst?
High-tech voedselvoorziening kan een grote rol gaan spelen in steden. Ons doel is om wereldwijd vertical farms te bouwen, waarbij we streven naar vijf nieuwe farms per jaar. Momenteel hebben wij een boerderij in Amsterdam, Koeweit en Singapore. Het zou fantastisch zijn als Growy in elk land te vinden zou zijn, zodat we overal lokaal voedsel kunnen produceren.
”we gebruiken geen pesticiden en streven naar een volledig circulaire aanpak met hergebruik van stadsafval.”
Fotografie: Raymond van Mill
Een chocolade die het welzijn van mens en planeet op duurzame wijze koestert.
Lovechock maakt chocolade die volledig veganistisch, biologisch en gemaakt is van rauwe cacao om de puurheid van de cacaoboon te behouden. Hun missie gaat verder dan alleen chocolade: ze willen liefde verspreiden voor mensen, cacaoboeren en de planeet.
Daarom werkt Lovechock met direct trade en koopt cacao rechtstreeks van lokale boerencoöperaties zonder tussenpersonen, zodat boeren eerlijk betaald worden. De cacao wordt biologisch geteeld zonder pesticiden, om het ecosysteem te respecteren. Daarnaast wordt de cacao lokaal verwerkt in Ecuador en Peru, wat bijdraagt aan lokale economische ontwikkeling en een kortere productieketen mogelijk maakt!
Tot slot maken ze ook gebruik van composteerbare verpakkingen.
Check de websitevoor meer informatie over de verkooppunten van de Lovechock repen!
Aan de rand van Amsterdam teelt Thijmen Böekling groente, kruiden en bloemen. Van mei tot en met december verkoopt hij kratten vol gewassen uit eigen tuin aan Amsterdamse consumenten en de horeca.
Alle planten in de tuin worden zelf opgekweekt vanuit zaad waardoor er heel veel bijzondere soorten en rassen geteeld worden. Tijdens de zomer heeft Thijmen bijvoorbeeld 10 verschillende soorten oude ras tomaten die zeer geliefd zijn vanwege de volle smaak en mooie kleuren. Alles wordt volgens het seizoen geteeld en de grond wordt goed verzorgd met uitsluitend organische bemesting. Planten groeien gezond en rustig op waardoor deze meer smaak krijgen en voor insecten is de tuin ook een fijne plek.
Neem een kijkje naar het aanbod van Thijmens Tuin via zijn website en meld je aan om verse producten die lokaal geteeld en geoogst zijn te ontvangen!
Little Plant Pantry, de eerste plasticvrije winkel in Amsterdam.
Little Plant Pantry is een natuurvoedingswinkel met een nadruk op ethische consumptie, het minimaliseren van afval en het aanbieden van gezonde, natuurlijke producten.
Little Plant Pantry is de eerste plasticvrije winkel in Amsterdam. Als speciaalzaak bieden ze biologische ingrediënten zonder (of met minimale) verpakking en werken ze samen met lokale voedselproducenten. Hun missie is om plastic verpakkingen voor eenmalig gebruik te vermijden en een plantaardig dieet te promoten.
Of je nu een creatieve thuiskok bent of op zoek naar kant-en-klare maaltijden om mee te nemen, ze willen er samen voor zorgen dat jouw eten gezond en duurzaam is, zowel voor jou als voor het milieu!
Bij kometen brood wordt er elke ochtend verse biologische zuurdesembroden gebakken.
Bij Kometen Brood wordt er elke ochtend vers zuurdesembrood gebakken, gemaakt van biologische steengemalen granen. Elk brood rijst extra lang voor een volle, diepe smaak. Er worden geen toevoegingen gebruikt, behalve verschillende pitten en zaden, en uitsluitend biologische ingrediënten.
Kometen Brood heeft twee locaties! Het café op de NDSM Werf is de centrale plek waar alles gebeurt. Vanaf de bar is de open bakkerij zichtbaar, waar bezoekers het kneden van deeg en het rollen van croissantjes kunnen zien. Er is een ruim café waar naast croissants en belegde broodjes ook een uitgebreide lunch wordt geserveerd. Daarnaast kun je bij het Loket op het Marineterrein terecht voor koffie of gebak met uitzicht op het Oosterdokseiland.
Er worden ook workshops gegeven waar je leert om je eigen zuurdesembrood te bakken! Lard begeleidt de groep door alle fases van het proces, van kneden tot bakken, met veel tips en tricks.
Wil jij ook genieten van lokale en biologische groenten, terwijl je boodschappen doet in de buitenlucht? Word oogster bij Pluk! Groenten van West!
Pluk! Groenten van West is een levendige gemeenschap van mensen die waarde hecht aan lokaal, voedzaam biologisch voedsel. Ze zijn één project met 2 biologische zelfoogsttuinen (CSA) in Amsterdam West, één gelegen op het terrein van de Fruittuin van West en de ander bij ecologische boerderij de Boterbloem in de Lutkemeerpolder. Ze telen een enorme diversiteit aan biologische groenten en kruiden en bieden oogstaandelen aan waarvoor je één jaarlijkse bijdrage betaalt om 7 maanden per jaar (mei – november) elke week te komen oogsten.
Interesse om oogstlid te worden? Ga naar de website en bekijk onze zelfoogst tuinen. Of stuur een bericht naar plukcsa@cityplot.org voor meer informatie.
Pal & Leo is een lifestylemerk dat gezonde, biologische producten maakt in Amsterdam. Hun Paleo Granola en Dark Chocolate Granola zijn uniek met 60% noten en volledig vrij van granen en haver. Ze zijn perfect als snack of als topping voor salades en desserts.
Bij Pal & Leo gaat het niet alleen om het voeden van je lichaam. Het doel is ook om betekenisvolle ervaringen te creëren die mensen met elkaar verbinden en samenbrengen rond lekker en lokaal bereid eten. Het gaat om welzijn en balans. Hoewel er een focus ligt op gezonde voeding en een bewuste levensstijl, wordt ook het plezier van samenkomen gevierd: het delen van maaltijden, verhalen en waardevolle momenten.
Met oog op duurzaamheid voor de planeet en toekomstige generaties, wordt er zoveel mogelijk gebruik gemaakt van lokale en biologische ingrediënten. De hedendaagse bewuste consument zoekt immers meer dan alleen producten; er is een verlangen naar verhalen, transparantie en een doel. Pal & Leo is gebaseerd op de waarden van bewust leven, vakmanschap en samenwerking. De “&” in de naam symboliseert de partnerschappen met gelijkgestemde producenten en lokale initiatieven om samen een positieve impact te creëren. Je kunt de granola onder anderen kopen bij: Stach, The Maker Store, Chef Centraal of online. Meer info vind je op hun website.
Bij de Kookfabriek kun je verschillende kookworkshops volgen waarbij je samen met anderen een duurzaam seizoensmenu samenstelt én bereidt onder begeleiding van een deskundige chef. Na het koken genieten jullie samen van de zelfgemaakte gerechten zoals onder andere de gelakte knolselderijsteak met aardappel mousseline en miso-jus. Een perfecte combinatie van leren, koken en samen genieten!
Biologisch groentemenu
Bij de workshops wordt er gewerkt aan een biologische groentemenu met de verse oogst van het land, hiervoor werken ze samen met lokale regeneratieve boeren. Ze willen ze laten zien hoe veelzijdig en lekker groenten uit de volle grond kunnen zijn. Duurzaam en lekker eten maken gemakkelijk en aantrekkelijk maken is de missie.
Ken je de prachtige, regeneratieve tuinderij Onze Groenteboer aan de rand van Amsterdam al?
Van mei tot november levert Onze Groenteboer wekelijks onbespoten, verse groenten uit hun tuinen in Vreeland. Bestel een groentepakket, volg een kookcursus in de tuin met zelf geoogste groenten, boek een rondleiding over herstellende landbouw, of word vrijwilliger. Er is altijd iets te doen – gezond, lokaal en leuk!
Wat kun jij doen bij Onze Groenteboer?
Groentepakketten bestellen: Elke week verse groenten rechtstreeks van de boer. Gezond, lekker en goed voor het milieu!
Workshops volgen: Leer hoe je zelf je groenten kunt kweken, of hoe je ze het beste kunt bereiden.
Vrijwilliger worden: Heb je groene vingers of wil je gewoon een steentje bijdragen? Doe mee en help bij het kweken, oogsten of het inpakken van de pakketten.
Zie hoe de stad, de natuur en ons voedselsysteem elkaar versterken!
Zie hoe de stad, de natuur en ons voedselsysteem elkaar versterken! Bij Anna’s Tuin & Ruigte is een sociaal en educatief permacultuurproject met een moestuin, voedselbos, verftuin, bij- & vlindertuin en een groot deel ruigte. De tuin van 1 hectare is altijd openbaar toegankelijk voor iedereen. Een aantrekkelijk groengebied waar Amsterdammers de natuur beleven, elkaar ontmoeten en kennis opdoen over stadslandbouw. Met een beetje geluk spot je er zelfs een ijsvogel.
Jara maakt sauzen en salsa’s, met meer dan 90% (lokale) groenten, met liefde gemaakt in Amsterdam. Geen kunstmatige toevoegingen, alleen puur natuur. Van hun pittige Salsa Picante tot de romige Salsa ai Funghi. Jara werkt samen met lokale boeren en ondersteunen regeneratieve landbouw, waardoor ze niet alleen jouw smaakpapillen, maar ook de planeet een plezier doen.
Aan de hand van regeneratieve landbouwtechnieken werkt Jara samen met Stadsgroenteboer en vele andere biologische boeren in Amsterdam. Doordat ze ervoor kiezen om lokale, seizoensgebonden ingrediënten te verbouwen en verwerken tot heerlijke producten hopen ze anderen te inspireren zelf te koken en meer bewustzijn te creëren rondom gezonde keuzes van voeding.
Saru Soda maakt frisdranken, maar dan 100% natuurlijk. In hun assortiment vind je onder andere een fijne vlierbloesem sap, een zachte ginger-lime smaak en een tonic met pit. Hun ingrediënten zijn van biologische herkomst of zorgvuldige wildpluk. Bovendien krijgt afval een bestemming en gaan ze voedselverspilling tegen. Zo maken ze eau-de-vie van de resten kweepeer!
Saru Soda is ook duurzaam in het productie proces: het wordt volledig gemaakt door zonne-energie. En door zelf water uit de kraan toe te voegen aan de siropen, scheelt het heel wat vrachtwagenkilometers. Bankieren doen ze met Triodos. Verder vindt het productieproces plaats in Amsterdam
Eten van eigen land geteeld door jouw boer. De Groente Amsterdammer is sinds 2020 onderdeel van Landgoed Rorik. Een initiatief van Wouter Valkenier, Atse Hamers en Kasper Hoex. Hier bouwen ze met verschillende partners aan een ecologisch landgoed met o.a. tuinderij, boomgaard, wijngaard, zelfvoorzienend restaurant en overnachtingsmogelijkheden.
Skip de supermarkt! Betaal direct aan jouw boer zodat hij of zij de tijd en ruimte heeft om voor jou gezond eten te maken. Bij De Groente Amsterdammer kost groente 12,- 18,- dan wel 24 euro voor een 1, 2 of 3 persoonspakket. Fruit, eieren en vlees kan je er binnenkort ook bestellen.
Het werkt zo: voorafgaand aan het seizoen koop je jouw aandeel in de oogst en weet je zeker dat er elke week een pakket met verse groenten voor jou klaarstaat. Het seizoen duurt 8 maanden. Jouw pakket kun je elke week afhalen op het land in Beverwijk of bij afhaalpunten in Zandvoort, Haarlem en Amsterdam. En ben je een periode op vakantie? Laat je pakket dan bezorgen bij een vriend of buur!
Levain et le Vin is een zuurdesembakkerij en natuurlijke wijnwinkel waar ambacht centraal staan.
Hier wordt uitsluitend gewerkt met natuurlijke processen: zuurdesembrood wordt gemaakt zonder kunstmatige gisten, volledig gebaseerd op fermentatie met wilde gisten. Hetzelfde geldt voor de natuurwijn: die is puur druivensap, zonder chemische toevoegingen of onnodige interventies. De wijn komt van kleinschalige wijnboeren die met de hand oogsten, werken met traditionele houten persen en veel liefde en zorg in hun productie stoppen.
Wat deze bakkerij extra bijzonder maakt, is de focus op een zo klein mogelijke ecologische voetafdruk. Plastic wordt zoveel mogelijk vermeden, en oud brood krijgt een tweede leven als croutons. Bovendien worden alleen leveranciers gekozen die biologisch werken, lokaal produceren en duurzaamheid vooropstellen.
De Breedijk Hoeve is een biologische boerderij met honderd hectare grond in landelijk Amsterdam-Noord. Landelijk-Noord is onderdeel van Waterland-Oost, een cultuurhistorisch waardevol veenweidegebied.
De Breedijk Hoeve kiest voor een biologische werkwijze, waarbij hun zoogkoeien (koeien waarbij de kalfjes bij de moeder mogen blijven om haar melk te drinken) met hun kalfjes en de schapen met hun lammetjes een groot deel van het jaar buiten in het weiland mogen lopen. Koeien kalveren maximaal een keer per jaar en staan zo lang mogelijk op de wei. De koeien zijn een mix van rassen: Lakenvelder, Limousines en Bonte koeien, zo geven ze een goede kwaliteit vlees met een fijne structuur en een heerlijke smaak.
Op de boerderij kan je maandag tot vrijdag tussen 10 en 15 langskomen en het vlees van hun zoogkoeien kopen. Daarnaast wordt er ook jam geproduceerd, met vruchten van eigen landgoed. Check de website voor hun producten en voor meer informatie.
