Van Amsterdamse Boeren #2 – Anne Bruins

“Kleinschalig boeren is niet leuk en schattig, het is echt de moeite waard”

09/12
Terug naar , , ,

Van Amsterdamse Boeren #2 – Anne Bruins

“Kleinschalig boeren is niet leuk en schattig, het is echt de moeite waard”

Samen met haar vriend Kasper (De Groente Amsterdammer) werkt Anne Bruins op de boerderij die een belangrijk onderdeel is van Landgoed Rorik. Zij houdt zich vooral bezig met de fruitteelt in een nieuw op te zetten boomgaard. Ze zijn pas net begonnen - alles is nog jong, circulair opgezet, en gericht op de toekomst. De producten van de boerderij gaan naar gezinnen in de stad, ook in de metropoolregio Amsterdam.

Wat doen jullie precies, Anne?

‘Nu verbouwen we al groente, straks komen daar nog allerlei andere expertises bij: fruitteelt, een wijngaard, een imker, een kruidentuin. Iedereen pacht een stukje van de grond en draagt bij aan het geheel. We hebben op dit moment al akkers waar groente vanaf komt, een stukje boomgaard, een stukje wijngaard, vier varkens, twee geiten, twee koeien en zestig kippen.’

Wat is er circulair aan Landgoed Rorik?

‘Wij streven op ons landgoed zowel een ecologische als een maatschappelijke kringloop na. Beide kringlopen proberen we zo ver mogelijk te sluiten. De ecologische kringloop is hier aanwezig omdat bijna alle onderdelen van voedselproductie op ons terrein vertegenwoordigd worden. Zo hebben wij ruim 60 verschillende gewassen, een kleine hoeveelheid dieren en ruimte voor natuur. Daarbij gebruiken we geen kunstmest en bestrijdingsmiddelen die het systeem vervuilen.’

‘De verschillende bedrijfsonderdelen hebben elkaar nodig. Koeienpoep is nodig voor een grote bloemkool en bijen zijn nodig voor een goede fruitoogst. We sluiten onze eigen cirkels zoals de natuur dat ook doet.’

‘Bovendien zien we ons bedrijf in een kringloop met de consument in de stad: we bouwen een wederzijdse afhankelijkheidsrelatie op. We werken volgens de uitgangspunten van community supported agriculture (CSA), en voor mij is het heel simpel: de voortdurende uitwisseling geeft zowel de boer als de consument stabiliteit. Verder ben ik een beginnende boer, dus ik vind het extra interessant om te bedenken hoe je kringlopen kunt sluiten. Ik heb nu al door dat dat heel complex is. Voor mij betekent circulariteit dat je weinig input van buitenaf nodig hebt. Maar de praktijk is weerbarstig. We namen bijvoorbeeld varkens zodat die onze oude aardappels konden opeten. Maar varkens blijken de bodem behoorlijk toe te takelen. Zo moet je je ideaal steeds een beetje bijstellen aan de realiteit. Maar zo leren we.’

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Sociaal

‘Iedere week voorzien we nu 120 gezinnen in de omgeving van een groentepakket. Ze bestellen het online en betalen minimaal drie maanden vooruit, zodat wij verzekerd zijn van een stabiel inkomen. Nu zijn het alleen nog groentepakketten, maar het idee is dat er straks ook andere producten (fruit, vlees, kaas, etc.) bij besteld kunnen worden. Zo vormt de klantenkring van Rorik echt een community, mensen van wie we weten dat ze ons kennen en onze producten afnemen. ‘Community’ betekent overigens niet dat we van alles van ze verwachten: ze zijn absoluut welkom om mee te denken of te helpen oogsten, maar dat hoeft niet. Iedere week maken we een filmpje van hoe het op het land gaat. Daarin leggen we ook uit wat er misgaat en waarom je krijgt wat krijgt. We willen heel graag dat het pakket betaalbaar is voor mensen met een kleine portemonnee, want ook dat is duurzaamheid. De prijs is altijd een zoektocht, maar omdat er geen tussenpersonen zijn, is ‘wat het krat schaft’ goed betaalbaar.’

Mest

‘We gebruiken geen kunstmest, maar mest van een melkveehouder hier uit de buurt (White Ranch in Assendelft, red.). Die haalt gras van ons land, en brengt mest hierheen. Daarnaast hebben we mobiele kippenhokken gebouwd, op wielen, met gaas aan de onderkant. Zo bemesten we de boomgaard simpel en circulair: de kippen eten het gevallen fruit op, en hun uitwerpselen zijn weer goed voor de grond daar.’

CO2

‘Het hele project heeft als doel om circulair en duurzaam te zijn, en daar hoort natuurlijk ook een zo klein mogelijke CO2-uitstoot bij. Ik vind het een leuke ontdekkingsreis: waar kunnen we allemaal verschil maken? Uiteindelijk gaat er ook geïnvesteerd worden in zonnepanelen en windmolens, zodat we echt energieneutraal kunnen worden - een van onze belangrijkste uitgangspunten.’

Water

‘We hebben nog geen wateraansluiting, die wordt nog gelegd. Water voor irrigatie halen we uit de sloot. De vraag of het water schoon genoeg is, is soms wel spannend: we zitten dicht bij de zee dus hebben kans op verzilting, en daarbij zitten we dicht bij industrie en snelwegen. Qua watergebruik zitten we soms ook wel met droogte: hoeveel gebruiken boeren in de omgeving, hoeveel mogen wij gebruiken? Kunnen we zelf regenwater opvangen? Nu zijn we nog zo klein dat slootwater prima is. Maar op den duur zal de droogte voor ons wel spannend worden.’

Bodem

‘We zijn een biologische boerderij, dus eens in de zoveel tijd komt SKAL keuringen doen, ook van de bodem. We zitten hier op de dichtste klei van Nederland, het is bijna boetseerklei. Dat is heftig: bij droogte scheurt het open en als het regent, wordt de bodem een spons. En het kost veel tijd, het duurt bijvoorbeeld wel een paar jaar voordat de grond geschikt is voor tuinderij. Je moet er ‘lucht’ in zien te krijgen; als dat eenmaal lukt, is de klei enorm voedingsrijk. We hebben dus in principe een hele goede, vruchtbare bodem en we willen er goed voor zorgen.’

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Leven

‘We proberen biodiversiteit en leven hier echt te stimuleren, want je hebt die diversiteit echt nodig als boer. Er zitten heel veel vogels op het land, we hebben valkenkasten geplaatst in de hoop dat ze hier willen blijven. Daarnaast hebben we insectenhotels neergezet en wallen gebouwd waar ze in de winter kunnen verblijven. Het grootste project wat betreft biodiversiteit wordt het voedselbos, daar beginnen we hopelijk in het voorjaar mee. Daar profiteert echt het hele Landgoed Rorik van, want de insecten die daarop afkomen zijn vaak natuurlijke vijanden van plaagdieren, en dus gewasbeschermers. Daarnaast komt de boomgaard en dat is de perfecte plek, want fruitbomen groeien en gedijen van nature het beste aan de rand van een bos. Zo stemmen we de verschillende soorten ‘leven’ hier voortdurend op elkaar af.’

Toekomst

‘We hebben nog veel wensen voor de toekomst. We willen onze dieren volledig zelf kunnen voeden met reststromen. En we onze gewassen volledig bemesten met mest van diezelfde dieren. We zijn pas echt circulair als alle reststromen - dus bijvoorbeeld ook snoeihout - mogen terugkeren in het gebied, precies daar waar dat nodig is. In de toekomst willen we aan 300 gezinnen kunnen leveren. Maar ons grootste streven is laten zien dat het kan, dat we écht een alternatief voor de supermarkt kunnen bieden. Dat het verhaal van circulariteit en kleinschalig boeren niet alleen leuk en schattig is, maar echt de moeite waard.’

Lees hier meer over Landgoed Rorik (een initiatief van Studio Valkenier) en bestel hier de producten van De Groente Amsterdammer.

Van Amsterdamse Boeren

Anne is één van de boeren die meedoet aan het project ‘Van Amsterdamse Boeren’. Om de duurzame ontwikkeling van Anne en Kaspers bedrijf te monitoren en transparant te maken, maken we gebruik van het donutmodel voor het agrarisch bedrijf, ontwikkeld door Methorst e.a. (2020). In de Strategie Amsterdam Circulair 2020-2025 gebruiken we een speciaal voor de stad ontwikkelde uitwerking van het ‘donutmodel’ van de Britse econoom Kate Raworth. Het donutmodel wordt binnen het project Van Amsterdamse Boeren vertaald naar de landbouw.

De donut heeft een binnencirkel en een buitencirkel. De binnencirkel is het sociaal fundament (daaronder is er een tekort waardoor het niet duurzaam is). De buitencirkel is het ecologisch plafond (daarboven is een overschot in de belasting waardoor het niet duurzaam is). Per onderdeel van haar bedrijf, zoals hierboven in het interview genoemd, scoren we met Anne de impact van haar bedrijfsvoering op het sociale fundament en het ecologische plafond. Zo krijgen we een duidelijk beeld van waar haar bedrijf vroeger stond, nu staat en waar zij naartoe wil.

Dit interview is onderdeel van de reeks ‘Van Amsterdamse Boeren’. Lees ook de andere interviews:

Fotografie door Monavid

Agenda

Later
Eerder