Interview: Historische groenten herleven in de Rijkskas

Ooit een plantsoen, in de toekomst wellicht een historierijke kas omringd door fruitbomen en rust.

“De Rijkskas is een museum voor eetbaar erfgoed”, zegt Diana Wind. Samen met twee andere Amsterdammers wil ze historische gewassen die op schilderijen in het Rijksmuseum worden afgebeeld, verbouwen. “Zo laten we de Nederlandse eet- en cultuurhistorie zien.”

Kunst, cultuur, educatie en voedsel
Stel je voor: na een bezoek aan het Rijksmuseum waar de schilderijen de historische gewassen hebben onthuld, wandel je naar De Rijkskas om daar diezelfde groenten te zien groeien en proeven. “Aan de hand van deze 'vergeten' groenten kunnen we verhalen vertellen over het Nederlands eetbaar erfgoed, zoals over hun herkomst.”

De groenten worden gekweekt in de kas door middel van verticale en horizontale teelt. Door gewassen in lagen boven elkaar, dus verticaal, te telen, kun je meer voedsel produceren per vierkante meter. “We laten kinderen en volwassenen zien hoe gezonde voeding groeit door met oude én nieuwe technieken te werken.”

Omdat veel kinderen kampen met obesitas, vindt Diana het belangrijk dat De Rijkskas niet alleen een proeftuin is waar je verhalen hoort, maar waar kinderen ook leren, bijvoorbeeld door middel van workshops, dat groenten cool zijn en lekker smaken. “We willen dus een hub creëren voor ons eetbaar erfgoed.”

Na de rondleiding en workshops in de Rijkskas kun je aanschuiven in het restaurant van het Rijksmuseum: de gewassen worden namelijk geleverd aan het museumrestaurant dat ze verwerkt in de gerechten.

Groen icoon
Het terrein naast Paradiso is nooit bebouwd geweest. Enkele commerciële partijen zagen wel heil in het landje en inmiddels zijn meerdere bestemmingsplannen de revue gepasseerd tot ongenoegen van de buurt. “Een hotel en een betonnen kantoorpand passen niet tussen de authentieke negentiende eeuwse huizen en vormen een bedreiging voor de leefbaarheid van de buurt”, legt Diana uit. De aankondiging van een grijs plein ter vervanging van het nabijgelegen Kleine-Gartmanplantsoen zorgde ook al voor veel onrust onder de buurtbewoners. “Maar met De Rijkskas brengen we het groen terug in de buurt.”

Voor de initiatiefnemers is de locatie van dit project erg belangrijk. In tegenstelling tot veel stadslandbouwinitiatieven zal De Rijkskas midden in de stad prijken op een plek waar je niet omheen kunt. “Het is echt in your face”. Hierdoor hoopt Diana dat veel mensen geinspireerd raken door de Nederlandse eethistorie. “Want erfgoed is meer dan alleen 400 jaar grachten.”

Nu of nooit
In juli 2013 begon het avontuur en binnen een paar maanden lagen de eerste ideeën voor een leefbare invulling voor het landje op tafel. “We hebben enquêtes verspreid in de buurt en werden overstelpt met positieve reacties van zowel bewoners als ondernemers en organisaties die hun steun betuigden.”

De komst van de Rijkskas is echter voor een groot deel afhankelijk van de grondeigenaar die toestemming moet geven voor het project. Tot die tijd blijven de initiatiefnemers, naast hun baan, veel tijd en energie steken in het doorontwikkelen van het plan. “We hebben maar één kans om iets moois neer te zetten op het landje en die kans moeten we pakken”, zegt Diana overtuigd.

Bron: De Gezonde Stad

Foto: Maartje Strijbis. Diana Wind met het schetsontwerp van De Rijkskas.