Storytelling: wildplukken met eigen krachtvoer
Wat heeft de Amsterdamse bodem ons eigenlijk te bieden? Wij gingen mee met Eigen Krachtvoer – een club die wekelijks op pad gaat om wild voedsel te zoeken: van paddenstoelen en noten tot bessen en geneeskrachtige kruiden. Wildplukster Moos leidde ons langs de eetbare vondsten rond de Sloterplas.
Van voedselbank tot voedselbos
Het idee van Eigen Krachtvoer ontstond toen twee wildplukkers elkaar tegenkwamen in het bos. Beiden liepen bij de voedselbank en wilden anderen daar inspireren en laten zien dat het ook anders kan. De natuur heeft zoveel moois te bieden, als je weet waar je moet zoeken. Op deze manier helpen ze mensen om onafhankelijk te leven en zelfvoorzienend te zijn in hun voedsel. Je hebt immers geen supermarkt nodig om voor jezelf te zorgen – dat is hun motto.
Wat begon als een klein initiatief, is inmiddels uitgegroeid tot een organisatie met een volle agenda aan workshops – van kimchi en natuurlijke parfum maken tot EHBO-zalf bereiden en rivierkreeftjes vangen.
Natuur als apotheek
Van aspirine en kauwgom tot zeep – de natuur heeft het allemaal in huis. Toch worden veel kruiden nog steeds bestempeld als ‘onkruid’, en dat is zonde, vindt Moos. Deze ‘on’kruiden kunnen juist ontzettend veel voor ons betekenen. Moos vertelt over de producten die je kunt maken van wilde planten en kruiden, en over hun geneeskrachtige werking. We dronken berkenwijn bij de berkenboom, paardenbloemgelei bij de paardenbloem, en ontdekten houtskool bij de wilg.
En wat is de natuur smakelijk! Er groeien zoveel eetbare bloemen om ons heen waar je de lekkerste siropen, jam of frisse salades mee kunt maken. Neem koolzaad of raapzaad: die geven een mosterdachtige kick en zorgen voor een pittige touch op je bord. Twijfel je of een bloemetje eetbaar is? Kijk dan naar het aantal bloemblaadjes. Bloemen met vier blaadjes uit de kruisbloemenfamilie (zie foto) zijn in kleine hoeveelheden meestal veilig om te eten.
Paardenbloemen en madeliefjes
Wist je dat zelfs een simpele paardenbloem goed is voor je gezondheid? De officiële naam is Taraxacum officinalis, en dat zegt al veel. Het woord officinalis betekent namelijk dat de plant vroeger als geneeskrachtig werd erkend en verplicht in elke apotheek aanwezig moest zijn. Volgens Moos kun je je lichaam een echte voorjaarsbeurt geven door een week lang elke dag een steeltje paardenbloem te eten – het helpt je om afvalstoffen uit te plassen. Niet voor niets wordt dit gele bloemetje gezien als hét voorjaarskruid.
En de madelief? Die verdwijnt bij velen gedachteloos onder de grasmaaier, maar wist je dat je er ook thee van kunt zetten? Of strooi het gezellig over je salade heen. Madeliefjes hebben een bloedzuiverende en ontstekingsremmende werking. Een reminder dus om wat vaker om je heen te kijken – de natuur zit vol kleine krachtpatsers.
Groene helpers uit de berm
Heb je een wondje of een snee en geen pleister bij de hand? Vouw een blad van de Weegbree dubbel en druk het op de huid – het werkt als een natuurlijke pleister én heeft een genezende werking.
Of de Stinkende Gouwe, met zijn opvallend oranje sap. Niet bepaald lekker ruikend, maar wél krachtig: vroeger werd dit plantje gebruikt om wratten aan te stippen en te laten verdwijnen.
En wist je dat de wilg aan de basis ligt van onze moderne pijnstillers? In de bast zit salicine, een natuurlijke stof die al eeuwen wordt gebruikt tegen pijn en ontsteking. Later werd hieruit het werkzame bestanddeel van aspirine ontwikkeld. Kortom: een echte oerpijnstiller, gewoon uit de natuur.
Samenwerken met de natuur
Voor Moos is wildplukken een samenwerking: je neemt iets, maar je geeft ook iets terug. Zo pluk je bij brandnetels alleen de jonge topjes – dan groeit de plant gewoon weer aan. Een soort natuurlijke knipbeurt, die zorgt dat je eindeloos kunt blijven oogsten.
“Als je plukt, pluk dan altijd met respect.”
Ook voor dieren is het belangrijk dat er genoeg blijft staan. Wildplukken laat je nadenken over onze plek in het ecosysteem, we zijn niet alleen op de wereld.
Tips bij wildplukken:
- 1. Weet wat je plukt: raadpleeg een gids, app of leer het via een workshop. Twijfel je? Laat de plant dan liever staan; veiligheid voorop! Helaas staan er ook bloemen op de rode lijst, deze planten zijn bedreigd en mag je daarom niet plukken, check daarom altijd even voordat je plukt!
- 2. Pluk met respect: Niet meer dan je nodig hebt en nooit meer dan 20% van wat er staat.
- 3. Vermijd vervuilde plekken: Niet plukken langs drukke wegen of vervuild water.
- 4. Was altijd alles: Spoel planten goed af voor gebruik.
“Alles wat we nodig hebben, groeit al om ons heen. We hoeven het alleen nog maar te leren zien.”
wat kun je deze zomer plukken?
1. Brandnetel
- Oogsttijd: t/m juli (jonge toppen)
- Waar: Bosranden, velden, bermen
- Gebruik: Thee, soep, roerbakken (alleen jonge bladeren, van onder naar boven plukken)
- Smaak: Licht aards, spinazie-achtig.
2. Paardenbloem
- Oogsttijd: april – augustus
- Waar: Grasvelden, wegbermen
- Gebruik: Bladeren in salade, bloemen voor siroop of als kleurrijke garnering.
- Smaak: het blad smaakt wat bitter, vergelijkbaar met witlof, gebruik het als accent in je gerecht.
3. Zevenblad
- Oogsttijd: voorjaar t/m late zomer
- Waar: Tuinen, parken, bosranden
- Gebruik: rauw als garnering van een broodje of door een salade.
- Smaak: Fris, peterselie-achtig.
4. Wilde marjolein
- Oogsttijd: juli – september
- Waar: Droge grasvelden, duinen, dijken.
- Gebruik: Kruiden voor in sauzen, pizza, thee. (Je kunt zowel de bloemetjes als blaadjes eten).
- Smaak: Smaakt zoals oregano.
5. Veldzuring
- Oogsttijd: april – augustus
- Waar: Weides, open graslanden
- Gebruik: lekker in salades of soep (zuringsoep is klassiek in Oost-Europa)
- Smaak: Zuur, fris, citroensmaak.
6. Madeliefje
- Oogsttijd: het hele groeiseizoen (maart – oktober)
- Waar: Grasvelden, parken
- Gebruik: Bloemen in salade of als garnering; jonge blaadjes ook eetbaar.
- Smaak: Zoals de madelief ruikt, smaken ze ook!
7. Weegbree (smalle en grote)
- Oogsttijd: mei – september
- Waar: Bermen, weilanden, paden
- Gebruik: Bladeren rauw in salades of gekookt
- Smaak: Licht bitter en grassig.
8. Hondsdraf
- Oogsttijd: april – september
- Waar: Bosranden, tuinen, weilanden
- Gebruik: Pittige smaak – door salade of als smaakmaker in boter
- Smaak: Licht muntachtig
Recept: Maak je eigen (on)kruidenboter
Waarom dure kruidenboter kopen als je ‘m gewoon zelf kunt maken – met wat er spontaan in je tuin of tijdens een wandeling groeit? In een huisgemaakte (on)kruidenboter kun je al je vondsten kwijt: van frisse blaadjes zevenblad tot een vleugje wilde marjolein. Hoe meer kruiden, hoe kleurrijker en geuriger je boter wordt.
Heb je paardenbloemen of madeliefjes in je tuin? Pluk er een paar en gebruik de bloemetjes als topping. Niet alleen mooi maar ook lekker!
Gewoon even roomboter op kamertemperatuur zacht laten worden, fijngesneden (on)kruiden erdoorheen roeren, beetje zeezout erbij, en klaar!
Meer van Amsterdamse bodem
Kas Keerweer
Kas Keerweer is een stadskas waar duurzaamheid, creativiteit en ontmoeting samenkomen met workshops, markten en buurtmaaltijden.
De VerbroederIJ
De VerbroederIJ is een sociale ontmoetingsplaats met terras, moestuin en een strandje. Alles is bedacht en onderhouden door de buurtbewoners zelf!
de Sering
Geniet bij De Sering van plantaardige lunches en diners op basis van donaties.