Wat in 2013 op een stuk braakliggend terrein begon als een kleine guerillatuin in bakken,  is inmiddels uitgegroeid tot een weelderige permacultuurtuin die niet meer weg te denken is uit Bajesdorp: De Bajestuin. Wij spraken met coördinator Tu Anh Lam.

HOE DRAAG JE BIJ AAN EEN DUURZAAM EN GEZOND AMSTERDAM?

In een zoektocht om meer met mijn handen te werken en minder achter de laptop te zitten, kwam ik uit bij tuinieren. Ik vind het geweldig om te zien hoe je van het zaaien van een klein zaadje het plantje ziet groeien tot iets wat je kunt eten. Het is zo ontspannend en fascinerend, dit proces. Het is ook bewezen dat je je beter voelt wanneer je in de natuur bent.

Anderhalf jaar geleden ben ik bij de Bajestuin aan de slag gegaan als vrijwilliger en heb inmiddels een coördinatorrol op mij genomen. De Bajestuin is een tuin voor en door de buurt. Met een groep vrijwilligers onderhouden we gezamenlijk de tuin en op termijn willen we diverse activiteiten aanbieden zoals een workshop composteren of verven met planten uit de natuur.

“De Bajestuin zit in het DNA van Bajesdorp: zelfvoorzienend zijn, minder afhankelijk van economische systemen en juist meer samenwerken met de natuur.”

HOE ZIET JE IDEALE AMSTERDAM ERUIT?

Ik zou het heel tof vinden als Amsterdam groener wordt. Het autovrije deel in het centrum is al super mooi. Stel je voor dat we nog meer straten autovrij maken en vol zetten met plantenbakken en struiken. Meer groenstroken door de stad, perfect voor insecten en de bij in het bijzonder! Want zonder bijen geen voedsel. Ze vliegen wat af! Met meer groen in de stad kunnen ze makkelijker rusten en hun route volgen.

 “Heb je ook het gevoel dat je te veel achter je laptop zit en graag meer met je handen zou willen doen? Doe het! Het hoeft niet iets groots te zijn. Vraag jezelf af wat je leuk vond om te doen als kind en kijk of je dit weer kan oppakken.”

Wat kan ik morgen doen om de stad groener, duurzamer of gezonder te maken?

Tuinieren en je eigen groenten verbouwen is iets wat je meteen kunt doen. Je kunt het zo gemakkelijk maken als je wil; koop een basilicum- of muntplant uit de supermarkt en zet ze in de aarde. Let wel op dat je eerst de plantjes voorzichtig uit elkaar haalt, want de supermarkt kruidenplantjes zijn eigenlijk heel veel kleine plantjes in één pot. Hierdoor kun je direct veel oogsten van een klein potje.

Nog leuker is eigenlijk toch wel het proces van het zaadje planten tot en met het oogsten. En als het klaar is om te eten, smaakt het zoveel lekkerder omdat je het zelf hebt gekweekt.

Naast het feit dat het leuk is denk ik ook dat het erg belangrijk is dat mensen bewuster worden van hun impact op de wereld. Stel jezelf vaker de vraag: `Waar komt mijn eten vandaan? Hoe is mijn kleding gemaakt? Alleen al hierdoor word je bewuster van de keuzes die je maakt als consument op de wereld. Duurzaamheid is niet moeilijk of saai; het kan je leven juist verrijken!

Bajestuin doet mee aan Afval naar Oogst

Fotografie: Tammy van Nerum

Locatie: Bajestuin, H.J.E. Wenckebachweg 56, 1096 DM Amsterdam

Interview: Nanouk over Baaibuurt Collectief

Nanouk is actief in het Baaibuurt Collectief op Zeeburgereiland, Baaibuurt is een unieke wijk waar bewoners, kunst en natuur samenkomen. Een blik op Google Sataliet laat meteen zien hoe ontzettend groen deze buurt is. Hun doel is om een groene, circulaire wijk te creëren met betaalbare woningen voor mensen die lastig een plek vinden in de stad!

Hoe draag je bij aan een duurzaam en gezond Amsterdam?

Ik ben actief bij de Regeneratie Coöperatie, waar we ons inzetten voor een samenleving waarin iedereen zichzelf beschouwt en gedraagt als onderdeel van de natuur. En zet ik mij in voor het Baaibuurt Collectief. Baaibuurt is een woonwijk op Zeeburgereiland waar bewoners, kunst en natuur elkaar vinden. Sinds 2023 staat het Baaibuurt Collectief, een groep betrokken bewoners die zich inzet voor regeneratieve stadsontwikkeling. Ons doel is om een groene, circulaire  wijk te creëren met betaalbare woningen voor mensen die nu moeilijk een plek vinden in de stad. Denk aan makers, kunstenaars, studenten, ouderen en mensen met een lager inkomen.

Ook werken we aan een voedselcoöperatie. Voedsel is een essentieel onderdeel binnen onze community  en buurttuinen spelen een belangrijke rol als het gaat om de verbinding met de natuur. We gaan een directe relatie aan met lokale boeren. Samen met initiatieven zoals Local-to-Local en Operation Food Freedom, die lokaal geproduceerd voedsel toegankelijk maken, kunnen bewoners een abonnement nemen en wekelijks verse groenten, fruit en eieren ophalen.

”mijn doel is om een groene, circulaire wijk te creëren met betaalbare woningen voor mensen die nu moeilijk een plek vinden in de stad”

HOE IS BAAIBUURT ONTSTAAN?

Baaibuurt begon als een toevluchtsoord voor mensen die buiten de standaardhokjes van de stad vielen, en die vrijheidsgeest is nog steeds voelbaar. Het is een plek met weinig regels, waar creatieve en zelfgemaakte initiatieven kunnen ontstaan en groeien zonder afhankelijk te zijn van subsidies. Deze buurt is uniek en levendig, met een kruidenspiraal, kippen, kikkers en veel verwilderd groen.

Wat is jouw droom?

Mijn droom is dat Baaibuurt een groene oase kan blijven, met een voedselbos en een plek waar mensen samen kunnen tuinieren, koken en eten. In een kringloop wordt al het afval gecomposteerd en teruggegeven aan de tuin. Het moet een fijne, toegankelijke plek zijn waar mensen makkelijk met elkaar in contact komen.

Hoe ziet jouw ideale Amsterdam eruit?

In mijn ideale Amsterdam worden de stemmen van bewoners beter gehoord en is er meer ruimte voor co-creatie. Lokale initiatieven krijgen meer vrijheid om te experimenteren en te groeien.

En omdat Amsterdam steeds meer versteent, is het belangrijk om meer aandacht te besteden aan groen. Als je via Google Sateliet kijkt, zie je hoe uitzonderlijk groen de Baaibuurt is. Dit biedt veel voordelen! Het helpt om hittestress te verminderen—vooral belangrijk voor ouderen in warme woningen—en biedt verkoelende schaduw dankzij de grote bomen. Het groen creëert ook een natuurlijke geluidsbarrière en is geweldig voor de biodiversiteit en de (mentale) gezondheid van de bewoners.

”wist je dat je het ‘uitdaagrecht’ kunt gebruiken om zelf het groen in je buurt te beheren? als jij liever bloemen laat bloeien in plaats van gemaaid grad, kun je de gemeente uitdagen en het beheer overnemen”.

WAT KAN IK MORGEN DOEN OM DE STAD GROENER, DUURZAMER, GEZONDER OF SOCIALER TE MAKEN?

Wist je dat je het “uitdagenrecht” kunt gebruiken om zelf de groenvoorziening in je buurt te beheren? Stel dat de gemeente steeds het gras maait, maar jij en je buren liever bloemen laten bloeien. Dan kun je de gemeente uitdagen om het beheer over te nemen.

Daarnaast is er het “buurtrecht,” waarmee je als bewonersgroep taken van de gemeente kunt overnemen, omdat jullie denken het beter en goedkoper te kunnen doen. Zo krijg je samen de kans om de wijk naar jullie hand te zetten!

”TERWIJL AMSTERDAM STEEDS VERDER VERSTEENT, BIEDT DE GROENE BAAIBUURT VERKOELING, EEN NATUURLIJKE GELUIDSBARRIÈRE EN EEN BOOST VOOR BIODIVERSITEIT EN GEZONDHEID!”

Locatie: Zeeburgereiland
Fotograaf: Tammy van Nerum

Interview: De toekomst op je bord

Steeds meer mensen wonen in steden. Hoe zorgen we voor duurzaam, gezond en betaalbaar eten voor alle stadsbewoners? Wij interviewden oprichter Ard van de Kreeke van Growy, een vertical farm in Amsterdam Zuidoost.

Hoe draag jij met jouw bedrijf bij aan een duurzaam en gezond Amsterdam?

Met mijn bedrijf Growy produceer ik duurzaam, lokaal en gezond eten. Onze specialiteit is de productie van microgreens, luxe sla en garnering voor de horeca. Daarnaast verkopen we ook samengestelde verpakte salades en kruiden.

Wat ons onderscheidt, is onze indoor teelt met zelfontwikkelde technieken. Onze manier van telen is heel schoon. We gebruiken geen pesticiden of land. We streven ernaar om volledig circulair te worden. We willen energie, water en voedingsstoffen halen uit het afval van de stad, en hoewel we hier al deels in slagen, hopen wij dit binnen één tot twee jaar op grote schaal te kunnen doen. Samen met de Universiteit Wageningen en AMS Institute voeren we onderzoeken uit om onze circulaire aanpak te verbeteren.

Amsterdam heeft een wethouder voedsel, wat zou je haar willen meegeven?

Ons team van 100 mensen werkt hard om met moderne technologieën de wereld te voeden. Over de hele wereld worden we gevraagd om te spreken over voedselvoorziening, behalve in Amsterdam. Daarom wil ik de wethouder graag uitnodigen om bij ons langs te komen en te zien wat hier gebeurt.

Wat is jullie ambitie voor de toekomst?

High-tech voedselvoorziening kan een grote rol gaan spelen in steden. Ons doel is om wereldwijd vertical farms te bouwen, waarbij we streven naar vijf nieuwe farms per jaar. Momenteel hebben wij een boerderij in Amsterdam, Koeweit en Singapore. Het zou fantastisch zijn als Growy in elk land te vinden zou zijn, zodat we overal lokaal voedsel kunnen produceren.

”we gebruiken geen pesticiden en streven naar een volledig circulaire aanpak met hergebruik van stadsafval.”

Fotografie: Raymond van Mill

Sinds 2017 zijn Michael en Micha, vader en zoon stadsimkers, actief in Amsterdam Zuidoost. Hun passie voor bijenteelt en biodiversiteit willen ze graag delen. Hun fascinatie voor de dynamiek van de stad gaat hand in hand met hun betovering door de wonderbaarlijke flora en fauna in de natuur. De interactie tussen stad en platteland, en de kruisbestuiving tussen mens en natuur, vinden zij van groot belang.

Honing, een natuurlijk product boordevol vitaminen en mineralen, wordt door Michael en Micha geoogst door de verzegelde raten uit de bijenkasten te halen en deze te zeven. De oorsprong van de nectar geeft de honing zijn unieke kleur en smaak. Bij BijGein zijn ook diverse producten te vinden die kunnen helpen tegen hooikoorts; op hun website is te lezen hoe dit werkt.

De heerlijke honing van BijGein kan worden opgehaald in Zuidoost (na van tevoren contact op te nemen) of worden thuisbezorgd. Daarnaast is de honing te koop bij Anna Haen (Gein Zuid 23a), de Reuringmarkt op IJburg, en de Bakkerswinkel Centrum (Warmoesstraat 69).

Bij BijGein kunnen mensen bovendien terecht voor leuke en leerzame workshops over bijenhouden!

Voor verrijking van openbaar groen voor bewoners en biodiversiteit. Bewoners ontwerpen, planten en plukken samen de vruchten van voedselbossen in eigen buurt.

Voedselbos Amsterdam Zuidoost (VBAZO) wil openbaar groen transformeren naar gezonde, mooie en duurzame ecosystemen door heel Zuidoost. In tegenstelling tot andere voedselbossen in Nederland wordt VBAZO niet één begrensde plek, maar een beheerde ecologische zone die zich in stukjes uitspreidt over 45 hectare binnen de K-buurt.

De voedselbosbeplanting versterkt de positieve impact van bestaande groene lagen, met eetbare productie voor mens en dier, regenwaterberging en CO2 berging. Momenteel zijn er in Zuidoost twee lagen in de openbare groene ruimte, hoge bomen en gras met soms een struik of heg. Het hoofddoel is om een samenhangend en esthetisch ecosysteem bestaande uit zeven lagen te ontwikkelen. VBAZO is al begonnen deze lagen binnen het voedselbosgebied te beplanten. Geïnteresseerden en nieuwe leden zijn welkom!

De natuur is overal en altijd om ons heen. En toch zien en benutten we haar te weinig. Bij Bloei & Groei doen ze het een tikkeltje anders. Ze geloven in de natuur als bron van veerkracht en inspiratie en zetten zich in voor een groene omgeving waar vrouwen uit de buurt tot bloei komen. 

De tuin van Bloei en Groei ligt verscholen in het groen van Amsterdam Zuidoost, op het terrein van Gaasperdamschooltuin. Het is een groene oase van rust, ver weg van de dagelijkse zorgen en hectiek. Hier ervaar je de pure smaak en voldoening van zelf verbouwd voedsel en – met je handen in de aarde – de ontspannende en helende werking van de natuur.

Bloei en Groei vindt hun kracht in verbinding en co-creatie. Ook zijn ze een ontmoetings- en broedplaats voor passie, talent, en ondernemerschap. De workshops brengen jou dichterbij de natuur en jezelf en in hun werkplaats zijn ze in het najaar 2016 van start gegaan met het verwerken van de ingrediënten uit hun tuin tot ambachtelijke producten.